Japon Yemek Kültürü ve Sushi…

Özellikle son on yılda fast food akımına karşı koyamayarak, yemek yeme alışkanlıklarımız değişti. Çoğu zaman yemek yemek için harcadığımız zaman, toplam 15 dakikayı geçmez oldu. Bol yağlı, mayonezli, ketçaplı, kremalı ve çikolatalı yiyeceklerden kaçamaz olduk. Sanırım bir çıkış noktası aradığımız şu günlerde sağlıklı Japon mutfağı ülkemizde de yaygınlaşarak yeni bir trend oluşturuyor. Esasında pek de alışık olmadığımız bir yemek kültürü olan Japon mutfağı dendiğinde ise aklımıza ilk olarak sushi geliyor.

Önceleri Japonya dışında pek bilinmeyen Japon yemekleri, son 5-10 yıl içinde tüm dünyada beğeni kazandı. Bugün bu ilgi ile birlikte birçok ülkede Japon restoranları hizmet verir duruma geldi. Dünya mutfak literatürüne Tofu, Saşimi, Sushi, Miso ve Tempura gibi kelimeler Japon mutfak kültüründen girmiş ve Japon mutfağı günümüzde ünlü dünya mutfaklarından biri olarak kabul edilir hale gelmiştir.

Japon mutfağının özelliği, özellikle deniz ürünleri yemeklerinde çok taze malzeme kullanılması ve deniz ürünlerinin hemen hepsinin çiğ olarak da tüketilmesidir. Çeşit fazla olmamasına rağmen özellikle sunuş şekli açısından damaktan önce göze hitap eder. Yemek kültürü olarak Türk mutfağıyla pek benzerliği yoktur. En göze çarpan özellik, çatal, kaşık ve bıçak yerine hashi (yemek çubukları) kullanılmasıdır. Geleneksel Japon sofrasında ekmek bulunmaz. Onun yerine her menüde gohan sunulur. Bizim bildiğimiz pirinç pilavının yağsız ve tuzsuz bir çeşidi diyebileceğimiz gohan, menüdeki ana yemeklerle birlikte garnitür olarak yenir. Yine Türk sofra kültüründen farklı olarak, bazı yemekler sofrada pişirilir. Bunun için özel ocaklı masalar ya da masa için özel olarak üretilen küçük ve alçak ocaklar kullanılır. Genelde içi su dolu büyük bir tencere sofranın ortasındaki ocağa yerleştirilir. Yiyecekler -ki bu tür yemeklerde genelde et, mantar, tofu, lahana ve diğer birkaç çeşit sebze kullanılır- sofraya çiğ olarak getirilir. Herkes kendi istediği yiyeceği alır ve suda haşlayarak pişirir. Japon mutfağında sosun çok önemli bir yeri vardır. Her tür yemek için onlarca sos bulunur. Ancak bunlardan en çok kullanılanı soya sosudur. Klasik bir Japon menüsünde ana yemek ne olursa olsun, yanında mutlaka gohan, birkaç çeşit turşu, çorba ve soya sosu bulunur.

Sushi Kültüründe Kullanılan Bazı Terimler:

Hashi: Chopstick
Shoyu: Soya Sosu
Mori: Güneşte kurutulmuş deniz yosunu
Gari, shoga: Taze zencefil
Daikon: Rendelenmiş turp
Wasabi: Yeşil renkli yabanturbu ezmesi
Sake: Pirinç rakısı
Nigiri: Çiğ balık, pirinç ve sebzeyle yapılan Nigiri, soya sosuna batırılarak yeniyor ve daima çift olarak servis ediliyor.
Maki: Rulo haline getirilmiş balık, pirinç ve sebzenin şerit halindeki kızarmış yosuna sarılmasıyla hazırlanıyor.
Temaki: Balık ve pirincin, yosuna sarılmasıyla hazırlanan temaki, külaha benzer bir görünüme sahip. Genellikle 6 ya da 8 parça halinde servis ediliyor.
Sashimi: Dilimlenmiş çiğ balık parçaları.
Maguro: Ton balıklı
Suzuki: Levrekli
Tako: Ahtapotlu
Ebi: Pişmiş karidesli
Kani: Yengeçli